ประโยชน์ที่ได้รับจากการศึกษา “การคิดเชิงสร้างสรรค์”
Creative Thinking (การคิดเชิงสร้างสรรค์) การคิดสร้างสรรค์สิ่งใหม่ ความคิดที่ไม่เคยมีมาก่อน(New Original)ใช้การได้(Workable)และมีความเหมาะสม(Appropriate)การคิดเชิงสร้างสรรค์ คือ การคิดเพื่อการเปลี่ยนแปลงจากสิ่งเดิมไปสู่สิ่งใหม่ที่ดีกว่า ซึ่งจะได้ผลลัพธ์ที่ต่างไปโดยสิ้นเชิงหรือที่เรียกว่า "นวัตกรรม"(Innovation)
เพื่อกระตุ้นให้มีความคิดอย่างสร้างสรรค์ ให้รู้ว่าความคิดสร้างสรรค์ไม่ใช้พรสวรรค์ของบุคคลแต่เกิดจากการเรียนรู้ ทักษะ และการฝึกฝน ให้มีการพัฒนาทางด้าน “ความคิด” อย่างมีศักยภาพ คิดในหลาย ๆ มิติ คิดในทางสร้างสรรค์ เช่น การคิดแง่บวก คิดแต่ในทางที่ดี การกระทำที่ไม่ทำร้ายใครไม่เบียดเบียนผู้อื่น และคิดสร้างสรรค์สิ่งแปลกใหม่ แหวกแนวที่แตกต่างจากเดิม ไม่ลอกเลียนแบบใคร ใช้การได้และสามารถที่จะนำไปพัฒนาต่อไปได้ มีความเหมาะสมที่เป็นเหตุเป็นผลเป็นองค์ประกอบ
ความคิดนั้นที่จะสร้างสรรค์เกิดขึ้นได้ 2 ทาง
- เริ่มจากจินตนาการ แล้วย้อนกลับสู่สภาพความเป็นจริง คือการคิดจินตนาการจากความฝัน ทำให้เป็นความจริงขึ้นมา
- เริ่มจากความรู้แล้วคิดต่อยอดสู่สิ่งใหม่ คือการนำความรู้ที่มีอยู่แล้ว โดยเราไม่ได้คิดขึ้นมาเองนำมาทำให้เป็นสิ่งใหม่ๆ
ความคิดสร้างสรรค์เป็นกระบวนการอย่างหนึ่ง ใช้เมื่อมีไอเดียใหม่ๆ เกิดขึ้นเป็นการผสมผสานของไอเดีย ความคิดต่างๆซึ่งไม่เคยผสมรวมตัวกันมาก่อน แล้วระดมสมองความคิดสร้างสรรค์โดยนำความคิดของคนอื่น ผสมรวมกันกับของเราเพื่อสรรค์สร้างไอเดียใหม่โดยใช้ประโยชน์ไอเดียนั้นของคนอื่น เกิดไอเดียใหม่ต่างๆโดยได้รับการก่อตัวขึ้นมา จากการผสมรวมตัวของไอเดียที่มีอยู่ในใจของเรา กับไอเดียที่ดังขึ้นของคนอื่น
ไม่มีการใช้เทคนิคพิเศษใดๆ ความคิดสร้างสรรค์ก็ยังคงเกิดขึ้นมาได้ แต่ปกติมันจะเกิดขึ้นมาโดยบังเอิญ ความบังเอิญหรือโอกาสที่เกิดขึ้น ทำให้เราคิดถึงบางสิ่งบางอย่างในหนทางที่แตกต่าง และได้ค้นพบการเปลี่ยนแปลงที่เป็นประโยชน์ เปลี่ยนแปลงบางอย่างที่เกิดขึ้นอย่างช้าๆผ่านการใช้ความคิดสติปัญญา ความก้าวหน้า การอาศัยความก้าวหน้าโดยความบังเอิญหลายครั้ง ต้องใช้เวลานานมากกับการผลิต พัฒนา ปรับปรุง
การใช้เทคนิควิธีพิเศษความคิดสร้างสรรค์นั้นละเอียดอ่อนประณีตสามารถถูกนำมาใช้ได้เพื่อพัฒนาไอเดียใหม่ๆ จะช่วยเกิดลำดับการณ์ที่กว้างขวางของการผสมผสานไอเดีย จุดประกายความคิดใหม่ๆและกระบวนการใหม่ๆ
การคิดเชิงสร้างสรรค์ คือ การขยายขอบเขตความคิดออกไปจากกรอบที่มีอยู่แล้วไปสู่ความคิดใหม่ๆ ที่จะได้หาคำตอบที่ดีที่สุดให้กับสิ่งที่เราคิด กล้าที่จะคิดแตกต่าง เพราะการคิดเชิงสร้างสรรค์นั้นเป็นกระบวนการที่มีขั้นตอน คือ
-คิดอย่างมีเป้าหมาย ที่จะทำให้เราไปสู่ความสำเร็จ
-แสวงหาแนวคิดใหม่ๆ ที่จะแตกต่างเพื่อให้เป้าหมายที่เราคิดสำเร็จ
-ประเมินและคัดเลือกแนวคิดที่เราคิดได้มากลั่นกรอง สมเหตุสมผลตามความต้องการของเป้าหมาย
สิ่งที่จะช่วยเสริมสร้างความคิดสร้างสรรค์ได้ คือ ต้องมีองค์ประกอบทางด้านทัศนคติ บุคลิก ลักษณะ สติปัญญา ความรู้ รูปแบบการคิด แรงจูงใจ และสภาพแวดล้อมจะทำให้เรามีความคิดสร้างสรรค์ที่เต็มรูปแบบ
การที่เราคิดโดยสร้างสรรค์จะทำให้เราแก้ปัญหาได้ลงตัวกับปัญหา เกิดนวัตกรรมที่ไม่หยุดยั้ง มีการแข่งขันกันในหลายด้าน สามารถช่วยให้เราได้สิ่งที่ “ดีกว่า” แทนกับสิ่งเดิมๆที่มีอยู่ ทำให้เราเฉลียวฉลาดหลายด้าน ฉลาดสร้างสรรค์ วิเคราะห์ ปฏิบัติจริง
อุปสรรค์ต่อการคิดสร้างสรรค์
-ในสังคมจะสอนให้พึ่งพาผู้ใหญ่มากกว่าที่พึ่งพาตนเอง
-ระบบการศึกษาสอนให้จำมากกว่าให้คิด จึงไม่สามารถแยกออกได้ว่าอันไหนที่คิดอย่างสร้างสรรค์
-ให้คุณค่าความดังมากกว่าความสร้างสรรค์ ยกย่องแต่ของที่นิยมจึงทำให้การคิดสร้างสรรค์ถูกยับยั้ง
-สังคมให้คุณค่าความเหมือนมากกว่าความแตกต่างเป็นการปิดกั้นความคิดสร้างสรรค์ที่อยากจะแตกต่างแต่ต้องทำตามความเหมือน
-ดำเนินตามสถานการณ์ ไม่ช่างคิด ทำตัวตามสบายโดยไม่มีเป้าหมาย มีอะไรอยู่แล้วก็มีไป ไม่คิดที่จะสร้างสรรค์ขึ้นมาเป็นสิ่งใหม่
-ลงโทษคนคิดสร้างสรรค์ด้วยการว่าลอกเลียนแบบ การตอบสนองความเคยชิน มองว่าตนเองไม่มีความคิดสร้างสรรค์ คิดแต่ในแง่ลบ
-กลัวว่าจะเป็นแกะดำที่จะคิดในสิ่งแปลกแตกต่างจากคนอื่น กลัวผิดพลาด ล้มเหลว
-ยึดติดกับความรู้มากเกินไปที่จะยึดติดกับอิสระยึดติดกรอบความคิดเดิม มุมมองเดิม ทำให้ความคิดนั้นไม่ออกมา
วิธีพัฒนาความคิดสร้างสรรค์
- ช่วยกันระดมสมอง เป็นวิธีที่นิยมมากที่สุดในองค์กร เพราะสามารถทำให้เกิดความคิดใหม่ๆมากขึ้น
- ลองคิดในมุมกลับ จะทำให้เราไม่ยึดติดกับความคิดเดิมๆ และช่วยกระตุ้นให้เกิดความคิดใหม่ๆ ที่เราไม่คาดคิดมาก่อน
- ตั้งคำถามให้ตัวเอง เป็นการฝึกนิสัย เป็นคนใช้ความคิด หมั่นตั้งคำถามกับสิ่งที่เกิดขึ้นรอบตัว
- ใช้การเปรียบเทียบ แก้ปัญหาสิ่งที่เราไม่คุ้นเคย คิดในมุมที่แตกต่างนำมาเปรียบเทียบจากที่เคยเป็นอุปสรรคนำมาเป็น
อุปมาอุปไมย
ทัศนคติของนักคิดสร้างสรรค์
เราต้องทำลายกรงขังความคิด ทัศนคติที่ผิด ให้คิดในแง่บวก อย่าคิดในแง่ลบ ห้ามกลัวในความคิดที่จะคิด กล้าที่จะลองทำ คิดตามใจตนเองอย่าดึงเพื่อนมาคิด เปิดรับประสบการณ์ หาความรู้ไม่ปิดโอกาสของตนเอง อย่ารักสบาย ต้องอดทนบากบั่น ทำให้สำเร็จ อย่ากลัวที่จะคิดต้องกล้าเสี่ยง สู้ต่อคำถามที่จะต้องให้มีคำตอบ อย่าหมดกำลังใจ เรียนรู้เพื่อล้มเหลว แต่อย่าท้อกับความผิดพลาด ล้มแล้วต้องลุก อย่ากลัวการเผยแพร่ผลงาน กล้าที่จะแสดงออกกับผลงานของเราที่แหวกความคิดสร้างสรรค์ออกมา
การคิดอย่างสร้างสรรค์นั้นขึ้นอยู่กับตัวเราที่จะคิดหรือจะอยู่เฉยๆเมื่อเราต้องการคิด คิดแล้วคิดอีกยังไม่เจอคำตอบเราก็ต้องกลับย้อนไปหาคำถามว่าคำตอบนั้นมันคืออะไร เป็นสิ่งหนึ่งที่จะช่วยในการคิดออกนอกกรอบหรืออาจจะเป็นคำถามที่เราตั้งอาจจะไม่มีคำตอบก็เป็นไปได้ ดังนั้นเราต้องมั่นคิดถึงจะเป็นคนที่คิดอย่างสร้างสรรค์
ทัศนคติเป็นตัวบ่งบอกว่า เป็นคนมีความคิดสร้างสรรค์มากน้อย หรือไม่สร้างสรรค์ ทัศนคติที่ไม่ถูกต้องจะเป็นอุปสรรคสำคัญที่จะทำให้ไม่สามารถสร้างสรรค์สิ่งใหม่ๆ ได้ ถึงรู้เทคนิควิธีการคิดสร้างสรรค์มากเพียงใดก็ตาม ก้าวแรก จึงจำเป็นต้องปรับปรุงแก้ไขและเปลี่ยนแปลงทัศนคติที่มีอยู่ให้เหมาะสมกับการเป็นนักคิดสร้างสรรค์หากเราเรียนรู้วิธีการคิดอย่างสร้างสรรค์และกล้าที่จะใช้ประโยชน์จากมันพบว่าความคิดสร้างสรรค์จะนำเราไปพบกับสิ่งใหม่ๆ ที่ดีกว่า และการแก้ปัญหาที่ตรงประเด็น การคิดสร้างสรรค์ นำไปสู่การพัฒนา ทั้งพัฒนาสติปัญญาของตนเอง พัฒนางานและสังคม
